Moren Ne Demek

Alçak kabartmalı moren sırtına İzlanda’daki aktif olarak geri çekilen Skaftafel  Buzulu’nun ön alanını örnek olarak gösterilir.

Boulder Glacier, Washington, ABD’nin yan kenarında oluşan gevşek kaya ve tortudan oluşan bir başka morendir.
Güney Amerika’daki Patangonya morenleri de terminal morenlerine örnektir. Güney Amerika, Patagonya’nın merkezindeki San Lorenzo Buz Alanı’ndaki Perito Moreno buzulu da yan buzul tipine örnektir.
Alaska vadisi ise orta morenlere örnek verilebilir ve bu örnekte yüzey enkazın iki buzulun birleştiği noktada yoğunlaşmıştır.
Yeni Zelanda’daki Mueller Buzulu ise cephe morenlerinin bir örneğidir. Enkazla kaplı ve aşağı doğru akan Mueller Buzulu, vadi boyunca devam eden ve terminal morenlerle birleşen 100 m yüksekliğindeki yanal morenlerle çevrilidir.

Moren, hareketli bir buzulun geride bıraktığı malzemeden oluşan kütleleri tanımlayan bir terimdir. Buzul kütlelerinin taşıdığı bu malzeme genellikle toprak ve kayadır. Nasıl ki nehirler, delta oluşturmak üzere biriken her türlü toprak parçası ve alüvyon taşıyorsa buzullar da morenleri oluşturmak üzere biriken her türlü toprak ve kaya parçasını taşır.

Terminal Morenler: Bir buzul ilerlemesinin maksimum sınırını belirleyen bir moren sırtıdır. En büyük terminal morenler, ana kıtasal buz kütlelerinden oluşurlar. Yüksekliği 100 metre, uzunluğu ise 10 km’ye kadar ulaşır.
Resesyonel Morenler: Resesyonel morenler, bir terminal moren sınırının arkasında bulunur ve buzul ilerlemesinin kısa ömürlü evreleri sırasında oluşur. Buzul geri çekilmesinin genel bir modelini kesintiye uğratır. Bazı durumlarda, resesyonal morenler yıllık bazda oluşur ve yıllık morenler olarak bilinir.
Yan Morenler: Bu tür morenler ise buzul kenarı boyunca oluşurlar. Vadi duvarından düşen veya çöken ya da doğrudan buzul yüzeyinden akan enkazın etkisiyle meydana gelirler. Enkaz arzının yüksek olduğu yerlerde, yanal morenler 100 metreden fazla yüksekliklere ulaşabilirler.
Cephe Morenleri: Buzul uzantılarının çevresinde kaya ve çeşitli kitleler biriktiğinde ortaya çıkan bir moren tipidir. Bu tür morenler, Avrupa Alpleri, Yeni Zelanda’nın Güney Alpleri ve Himalayalar gibi dağ ortamlarında yaygındır. Dengesiz vadi kenarlarından gelen yüksek kaya döküntüsü kaynağının buzulda hızla biriktiği yerlerde görülür.
Orta Morenler: Buzul yüzeyinde buz kütlesinin akış yönüne paralel uzanan enkaz sırtlarıdır. Buzun içinde bulunan enkazın yüzey (veya buzul üstü) ifadesidir. Orta morenler, yan morenlerin iki vadi buzulunun birleştiği yerde bulunurlar veya ablasyon bölgesindeki erime nedeniyle buzda bulunan enkazın yüzeyde açığa çıktığı yerlerde oluşurlar.
Taban Moreni: Daha belirgin moren sırtları arasındaki alçak kabartmalı alanlarda biriken malzemelerin düzensiz örtüsünü tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Yaygın olarak düz ova olarak da adlandırılan bu tür morenler, alt tabakanın deformasyonu sonucunda birikmesiyle buzul tabanında oluşur.

Moren Türkiye’de Nerede Görülür

Morenler, Türkiye coğrafyasının yabancısı olduğu yer şekilleridir. Çünkü morenlerin oluştuğu yerler yüksek dağların zirveleri ve buzul alanlarıdır. Bu nedenle Türkiye’de moren örneklerini sık sık göremeyiz. Ülkemizde nadir görünen morenlerden biri Şergölü morenidir. Bu moreni Munzur Dağları doğusunda yer alan Şergölü-Merk yaylası havzasında görmek mümkündür.