Uranüs ve Halkaları

Uranüs, Neptün’ün hemen önünde bulunan ve güneş sistemine en uzak gezegenler arasında bulunmaktadır. Bu doğrultuda en soğuk gezegenlerden biri olarak da öne çıkıyor. Güneş etrafında bir devrini tam 84 yılda tamamlayan gezegen, uydu konusunda da oldukça zengin bir yapıya sahiptir. Hatta uydu açısından 3. gezegen olduğunu söylemek mümkün. Bugüne kadar keşfedilmiş olan 27 ayrı uydusu bulunur.

Uranüs parlak bir gökyüzünde çıplak gözle görülebilir. Ancak bu durum daha çok küçük ve sönük bir yıldız şeklinde ortaya çıkar. Herhangi bir ısı kaynağı olmaması ile beraber bu şekildeki nadir gezegenlerden biridir. Aynı zamanda eksen eğikliği ile beraber, yüzey kısmında herhangi bir etkinlik bulunmaz. Uranüs’ün bir yılının dünya yılı açısından 85 yıl olduğunu söylemek mümkün. Yani Dünya’nın Güneş etrafında 85 yılda tamamladığı süre Uranüs için 1 yıldır. Pek çok farklı özelliği ile beraber öne çıkan gezegenler arasında yer alıyor. Kütlesi yaklaşık olarak 86.810. 300.000.000.000 milyar kilogram kadardır. Dünyadan yaklaşık olarak 14 kat daha ağırdır. Kütle çekimi çok güçlüdür ve yörünge hızı da oldukça fazladır. Yüzey sıcaklığının yaklaşık olarak – 176 °C olduğu biliniyor.

Gezegenin kutup bölümü güneşe bakar bir pozisyondadır ve tekerlek gibi dönüş gerçekleştirir. Özellikli olağandışı şekil dönme eksenine sahip olan Uranüs, yapılan hesaplamalar doğrultusunda kendi etrafında 18 saatte dönüşünü tamamlamaktadır. Çekirdeğin etrafında su ile beraber amonyak ile metan eşliğinde oldukça yüksek sıcaklık ile manto bulunduğu biliniyor.

Uranüs gezegeni neyi temsil eder

Asi gezegen Uranüs, toplumun ne istediğine bakmadan, özgür ve bağımsız olmak ister. Doğum haritanızdaki konumu, kişiliğinizi yansıtan, istediğiniz güvenlik formlarını kaybetmenize neden olsa bile, inşa ettiğiniz özgür yaşam alanını gösterir. Örneğin, çalışma evinde bulunan bir Uranüs; serbest zamanları olan, kısa vadeli ve muhtemelen sözleşmeli bir iş seçeceğiniz anlamına gelir.

Uranüs halkaları -196 derece sıcaklıkta; yani Satürn uydusu Titan’ın yüzeyinden 10 derece daha soğuk. Ancak, -226 derecelik sıcaklığıyla Uranüs, Güneş Sistemi’nin en soğuk gezegeni olarak kendi halkalarından bile daha soğuk! Öyle ki çok uzaktaki Cüce Gezegen Plüton bile sadece 3 derece daha soğuk oluyor. Bütün bunların bir sebebi olmalı.

Sorun şu ki Uranüs halkaları çizgiler arasındaki boşlukta toz tanecikleri içeriyor; ama halkaların içinde hiç toz kuşağı yer almıyor. Dahası Voyager 2 tarafından 1986 yılında ilk kez detaylı gözlemlenen Uranüs halkaları, sadece golf topu boyunda ve daha büyük parçalar içeriyor.

Kısacası tozlu Jüpiter ve Neptün halkalarının tersine, Uranüs halkaları elekten geçmiş gibi görünüyor. Peki 97 bin 700 km’lik en dış yarıçapla Uranüs gezegeninden yaklaşık 3,8 kat geniş olan bu halkaları nasıl elekten geçmiş olabilir? Uzaylı komplo teorileri ile yetinmek istemiyorsak bunu bilimsel olarak açıklamalıyız.

Uranüs Halkaları Neden Çizgili

Leicester Üniversitesi araştırmacıları Uranüs halkalarının sıcaklığını ölçtü ve -196 derecede donmuş olduğunu ortaya çıkardı. Uranüs halkalarının termal kamerayla çeken bilim insanları, büyük bir sürpriz yaşayarak halkaların plak gibi ince çizgili, boşluklu ve süper soğuk olduğunu saptadı. Peki Uranüs halkaları neden plak gibi çizgili ve ultra soğuk?
Ancak, Güneş Sistemi’ndeki en şaşırtıcı halkaların Uranüs halkaları olduğu anlaşıldı. Öncelikle Jüpiter’in 5 ve oynak manyetik alanlı Neptün’ün de 4 halkası var. Ancak, 13 bileşenli Uranüs halkaları Güneş Sistemi’nin en büyük ikinci halka sistemi olarak Satürn’ün hemen arkasından geliyor.

Yine de bir gezegenin 4, 5 veya 13 halkaya sahip olmasının pek önemi olmadığını düşünebilirsiniz. Gerçekten de halkaların nasıl oluştuğunu merak etmiyorsak sayılar önemli değil. Öte yandan, Uranüs’ün 13 halkası bunları termal kamerayla gözlemleyen astronomları çok şaşırttı.

Leicester Üniversitesi ekibi, Uranüs halkalarını Şili’deki Atacama Büyük Milimetre Altı Çanak Anten Dizisi ile 1-3 mm dalga boyunda ve Çok Büyük Teleskop dizisinin VISIR aygıtıyla da 18,7 mikrometrelik yakın kızılötesi dalga boyunda görüntüledi. Böylece -196 derecede donmuş olan halkaların, bugüne dek çekilen en yüksek çözünürlüklü termal görüntüsünü elde etmiş oldu.

Uranüs Halkaları Neler Söylüyor

Öncelikle Jüpiter gibi bütün gaz devleri ve Neptün gibi buz devlerinin halkaları olabileceğini gösteriyor. Oysa halk arasında az sayıda kişi Satürn dışındaki gezegenlerin de halkaları olduğunu biliyor. Bunun nedeni de diğer gezegenlerin halkalarının çıplak gözle görülmemesi. 

Nitekim Uranüs halkaları da teleskoplarda en çok kullanılan görünür ışık ve yakın kızılötesi dalga boylarında ışığı pek yansıtmıyor. Öyle ki Uranüs halkaları ancak 1977 yılında keşfedildi. Karşılaştırma açısından Jüpiter halkalarını 1979 ve Neptün halkalarını da 1984’te saptanmıştır.

California Üniversitesi, Berkeley yerleşkesinden Edward Molter, “Halkalarda daha küçük parçalar göremiyoruz diyor. Plak çizgisi şeklindeki ince halkaların arasındaki boşlukları dolduran küçük tozları süpüren veya büyük parçalar halinde yapıştırıp halkalara ekleyen bir şey olmalı.” Bu sorunun yanıtı Uranüs halkalarının nasıl oluştuğunda yatıyor:

Her durumda Satürn halkalarının en fazla 100 milyon yıl önce oluşmuş olabileceğini gösteren kanıtlar, Uranüs halkalarının da geçici olabileceğine işaret ediyor. Oysa bütün bu teoriler içinde en akla yakını, gelgit etkisiyle parçalanan asteroitleri öne çıkaran birinci seçenek; çünkü ancak bu, halkaların ince toz boşluklarıyla birlikte süper ince plak çizgilerine benziyor olmasını açıklayabilir.