Zeplin Helyum Balonu

Havada istenilen tarafa götürülebilen bir balondur. Ferdinand von Zeppelin tarafından icat edilmiş, Birinci Dünya Savaşı’nda silah olarak kullanılmıştır.

Zeplin’in ilk denemeleri Amerika’da yapılmış, fakat ancak 1907’de saatte 60 km. hıza erişen balon gerçekleştirilmiştir. Yumurta biçimindeki bu hava gemileri alüminyum veya düralüminden yapılıyor, içine gaz dolduruluyordu. 2 veya 4 motorlu idi. Pilot yeri, gaz dolu balonun altındaydı. Boyları ise 150- 180 metre arasında değişiyordu.

Zeplinler bir süre hava ulaştırma İşlerinde kullanıldı. Silah olarak da denendi. Fakat yolcu uçaklarındaki gelişme ve balonların sık sık tutuşup yanması yüzünden vuku bulan kazalar, zeplini kullanılmaz bir hale getirmiştir. Zeplini balondan ayıran en büyük özellik tahrik ve dümen sistemidir. Zeplin’de gaz olarak Helyum kullanılır.

Zeplin, iskeleti madeni birçok balon hücrelerin bir araya gelmesinden hasıl olan aerodinamik yapıya sahip bir gemi görünümündedir. Zeplinin irtifa kazanması ve kaybetmesi balon hücrelerine hafif gaz doldurup boşaltmakla, ileri hareketi ise bir pervaneli motor tarafından sağlanır. Zepline yön verme, irtifa kazandırma veya kaybettirme dümenlerle de temin edilir. prensip olarak Zeplinin yapı ve havadaki hareketi denizaltının yapı ve su altındaki hareketine benzer.

Zeplinin tarihi gelişimi 1783 senesinde ilk balon uçuşu ile başlar. 1851 senesinde Henri Giffard isimli bir Fransız kaşif üç beygir gücünde buhar kuvvetiyle çalışan pervane motorunu geliştirince, balona yatay yönde hareket imkanı sağlanmış oldu. İçten patlamalı benzin motor tatbikatı 1872’de Alman mühendisi Paul Haenlein ile başlamıştır. 1883 Ekiminde ise elektrik motoru ile çalışan ilk zeplin yapıldı. Almanların 1900 senesinde yaptığı LZ-1 Zeplini 140 metre boyunda ve 13 metre çapında büyük bir hava gemisi idi.

Bu gemi 24 adet boyuna ve 16 adet daire biçiminde enine mukavim elemanlardan meydana geliyor ve 16 beygir gücündeki motoru ile saatte 33 kilometre hız yapıyordu. Yatay ve baş-kıç doğrultusundaki denge kontrolları hem dümen hem de uç taraflarda bulunan balon odaların gaz basınçları ayarlanarak yapılıyordu. Bunu Almanların ABD’ye harp tazminatı olarak yaptığı LZ-126 “Los Angeles” takip etti. 1928 senesinde yapılan LZ-127 “Gıraf Zeppelin” 590 seferde 13.110 kişi ve 200 ton yük taşımıştır.

1936 senesinde yapılan LZ-129 Hindenburg zeplini 1100 beygir gücünde tahrik motoruna sahip olup, saatte 110 kilometre hız yapıyordu. Bu zeplinle Atlantik seferleri düzenlenmiş, on seferde 1002 kişi taşınmıştır. 1938 senesinde yapılan LZ-130 “Graf Zeppelin” ise helyumla çalışıyordu. İkinci Dünya Savaşının başlaması ile zeplin inşaası da durdu. Günümüzde çeşitli kolaylıkları düşünülerek üzerinde çalışmalar yapılmaktadır.